"KLIMAATNOODTOESTAND MET GEVOLGEN": WEERRECORDS STAPELEN ZICH WERELDWIJD OP (ONDANKS HET FRISSE WEER IN BELGIë)

De Europese klimaatdienst Copernicus heeft een nieuw maandrapport uit en de cijfers zijn opnieuw alarmerend. Het was de warmste april sinds het begin van de metingen. Nog straffer is dat het al de elfde recordmaand op rij is, sinds juni vorig jaar. 

"We zitten in een zeer uitzonderlijke situatie", vertelt Wim Thiery, klimaatprofessor aan de VUB. Hij heeft het over een "klimaatnoodtoestand" waarbij de temperatuur wereldwijd alle records verbreekt.

"Het is belangrijk om te benadrukken dat dit heel wat negatieve gevolgen heeft zoals overstromingen, bosbranden, droogte of extreme hitte overal in de wereld. Je moet dit zien als een steeds verder escalerend probleem waarvan de negatieve gevolgen steeds verder gaan toenemen."  

De voorbije 12 maanden lag de temperatuur gemiddeld dus 1,61 graden hoger dan in de pre-industriële periode die de Verenigde Naties gebruikt als referentieperiode voor het klimaatakkoord van Parijs. Daarin werd afgesproken om de aarde structureel liefst niet meer dan anderhalve graad te laten opwarmen.

Maar het lijkt er steeds meer op dat we worden ingehaald door de werkelijkheid. "Het (wat we nu in de wereld zien gebeuren aan weersextremen, red.) toont aan hoe een gemiddeld jaar zal zijn eens het klimaat (structureel) anderhalve graad is opgewarmd. Wat nu nog een opvallend warm jaar was, zal in het volgende decennium het gemiddelde zijn, en in de decennia daarna misschien een koud jaar." 

Bovenstaande grafiek toont aan hoe ver de planeet al is opgewarmd momenteel. De gele lijn geeft de waarden voor de eerste maanden van dit jaar. De rode lijn is die van vorig jaar, en ook die ligt nog altijd ruim boven de waarden tijdens de vorige decennia, te zien in de lichtere kleuren van oranje tot blauw.

Als referentie is de gemiddelde temperatuur van 1850 tot 1900 gebruikt (nul-waarde op de verticale as). 

Was met het einde van El Niño niet alles opgelost?

Het weerfenomeen El Niño in de Stille Oceaan loopt op zijn laatste benen waardoor we opnieuw naar een "normalere" toestand gaan evolueren met misschien iets minder records, maar de algemene opwarming van de aarde zal daarmee niet gestopt zijn, integendeel. 

De temperatuur van onze oceanen breekt immers ook al maanden aan een stuk records, met april erbij 13 maanden al om precies te zijn. Dat komt omdat de oceanen een groot deel van de extra warmte door de klimaatopwarming opnemen.

"De temperatuurvariaties door El Niño komen en gaan, maar de extra energie die opgeslagen zit in de oceaan en de stijgende concentraties aan broeikasgassen in de atmosfeer zullen de temperatuur omhoog blijven stuwen," waarschuwt Carlo Buontempo van Copernicus. 

Bovenstaande grafiek toont de temperatuur van het oppervlaktewater van de zeeën en oceanen dit jaar (rode lijn), vergeleken met de waarden van andere jaren (oranje is vorig jaar, andere lijnen daaronder zijn van de jaren daarvoor). De stippellijn geeft het gemiddelde aan van de periode 1990-2020.

Fris in België, en toch is er een duidelijke link

De wereldwijde opwarming staat in contrast met de kille periode die we de voorbije weken in België beleefden. Maar Europa in zijn geheel beleefde een warme april, de op een na warmste april ooit gemeten, vooral door warm weer in Oost-Europa. 

"Wat België betreft: er zijn regionale schommelingen, maar we zien duidelijk de wereldwijde tendens, die ook voor België belangrijk is", zegt Thiery. Door het warme(re) zeewater kan er meer water verdampen en kan het bijvoorbeeld ook in België harder regenen. Het is iets wat we de voorbije maanden duidelijk ervaren hebben.

"Het warme zeewater leidt ook tot onstabiele luchten waarin zich makkelijker stormen en onweders kunnen ontwikkelen. Denk ook aan wat we gezien hebben in de Middellandse Zee, met enkele lokale stormen, medicanes genoemd." 

Is het klimaat sowieso al niet om zeep? Nu records aan de lopende band worden verbroken, heeft het dan nog zin dat we inspanningen doen voor het klimaat? Net nu heeft het dubbel zoveel zin, onderstrepen experts, om de situatie op termijn niet nog verder uit de hand te laten lopen. Het beperken van onze uitstoot heeft dus wel degelijk zin.

2024-05-08T03:48:20Z dg43tfdfdgfd