CHECK - AANVAL IRAN LEIDT OPNIEUW TOT OVERVLOED AAN VALSE BEELDEN, OOK VANUIT OFFICIëLE INSTANTIES
In het kort
Wat? Het Iraanse leger voerde een grootschalige drone- en raketaanval uit op Israël. Op sociale media deelden heel wat mensen beelden van die aanval.
Maar? Er zitten - opnieuw - heel wat valse beelden tussen. Opvallend is dat er ditmaal ook nepbeelden door officiële instanties verspreid werden, zoals door het Israëlische leger. Dat toonde - naast echte beelden - ook een video uit 2017. Daarnaast zien we hoe opnieuw oude beelden of beelden uit videogames worden verspreid.
Volgens het Israëlische leger werden er 300 drones en (kruis)raketten afgevuurd. Het grootste deel daarvan zou zijn neergehaald door het luchtafweersysteem, de befaamde 'Iron Dome'.
Op sociale media wordt de situatie echter ook anders voorgesteld, en krijgen we beelden te zien van oudere situaties of beelden uit videogames. Een selectie.
1. Valse beelden van drone in elektriciteitsdraden
Beelden van een drone die verstrikt is geraakt in elektriciteitsleidingen boven een leeg stuk land, worden druk gedeeld op sociale media. Gebruikers zeggen dat "Iran een drone stuurde naar Israël en dat die verstrikt raakte in elektriciteitsdraden in Irak." Op X (het voormalige Twitter, red.) werd de post meer dan een miljoen keer bekeken.
Maar de video heeft niets met de meest recente Iraanse vergeldingsactie te maken. Een omgekeerde zoekopdracht via Google leert ons dat de beelden ouder zijn. Hoewel we de locatie of de context van de video niet konden vaststellen, konden we de video traceren tot februari 2024. Toen werden de beelden gedeeld als een video uit Syrië, toont ook deze factcheck aan. Een vergelijking van de omgevingsfactoren bewijst dat het om dezelfde video gaat.
Conclusie:
- De beelden dateren van februari 2024 en worden dus verkeerdelijk gelinkt aan de meest recente Iraanse vergeldingsactie. We beschouwen ze daarom als onwaar.
2. Israëlische leger gebruikt oude beelden van Russische raketten
Het duurde niet lang of de Israëlische Defensiemacht deelde een compilatie van beelden van de lancering van Iraanse raketten. Hoewel heel wat videomateriaal authentiek was, werd de verzameling ook aangedikt met oude en niet relevante beelden. “Deze aanval toont Iran zijn ware aard”, staat te lezen bij de slotvideo waarin een spectaculair spervuur van verschillende raketten te zien is.
Die beelden hebben niets met de Iraanse aanval te maken, maar dateren uit 2017 en tonen het afvuren van een reeks Russische Gradraketten. Via een omgekeerde zoekopdracht kom je uit bij de bewuste video op YouTube.
Conclusie:
- De beelden die de Israëlische defensie in een compilatie van Iraanse aanvallen gebruikt, dateren uit 2017 en tonen Russische raketten. In de context van het Iraans-Israëlische conflict zijn ze dus onwaar.
3. Opnieuw beelden uit een videogame
Tijdens de Iraanse aanvallen werd op sociale media een video gedeeld, onder andere op Facebook, waarin werd beweerd dat de beelden toonden hoe de "Iron Dome", het Israëlische raketafweersysteem, Iraanse raketten onderschepte.
De tekst bij een bepaalde versie van de video luidt: “Raketten gestuurd vanuit Iran worden onderschept door de Iron Dome in de Israëlische hoofdstad Tel Aviv. Is dit het begin van de Derde Wereldoorlog?” Sommige versies van het bericht werden tot meer dan 600.000 keer bekeken.
Een omgekeerde zoekopdracht via Google toont aan dat de beelden al vóór 14 april circuleerden en dus niet de meest recente Iraanse aanval tonen. Bovendien staan in de video ook op een bepaald moment Chinese tekens te lezen. Vertaald staat er: “Game-afbeeldingen zijn alleen voor amusementsdoeleinden”.
De video dateert dus al zeker van vóór de Iraanse aanval op Israël op 14 april en is hoogstwaarschijnlijk beeldmateriaal van een computerspel. Het is niet de eerste keer dat beelden uit een videospel valselijk worden verspreid. Dat gebeurde bijvoorbeeld ook bij de aanval van Hamas op Israël op 7 oktober en in het kader van de oorlog in Oekraïne.
Conclusie:
- De beelden zijn ouder dan de Iraanse aanval en vermoedelijk afkomstig uit een videogame, we beschouwen ze daarom als onwaar.
Meer informatie over de factchecks van VRT NWS?
Zoek je meer verhalen van VRT NWS CHECK over factchecking, desinformatie of online bedrog? Die vind je hier.
Wil je weten hoe we te werk gaan bij het factchecken? Dat lees je in dit artikel.
Heb je vragen of opmerkingen of wil je weten wie er in ons team zit? Dat lees je in dit artikel.
Je vindt onze factchecks ook terug bij deCheckers, samen met betrouwbare factchecks van enkele andere Vlaamse en Nederlandse redacties.
Wil je iets laten checken? Stuur ons dan een mail via [email protected].
VRT NWS is erkend lid van het International Fact-Checking Network.
2024-04-15T13:11:58Z dg43tfdfdgfd